Asbest

Zodra asbest in een school wordt vermoed of ontdekt is het van belang om contact op te nemen met de gemeente. Verwijder asbest nóóit zelf. Hoge en/of langdurige blootstelling aan asbest kan leiden tot asbestziekten. Asbestziekten zijn ziekten en afwijkingen die door en na blootstelling aan asbest kunnen ontstaan, zoals asbestose, mesothelioom (long- en buikvlieskanker) en asbestlongkanker.

Asbest is een verzamelnaam voor een aantal in de natuur voorkomende minerale stoffen (silicaten), die zijn opgebouwd uit fijne vezels. Deze vezels zijn niet te zien met het blote oog. Of een materiaal of product asbest bevat kan alleen in een laboratorium met honderd procent zekerheid worden vastgesteld. Een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf stelt vast in welke categorie een verwijderingsklus valt.

Deze oplossing is gebaseerd op wetgeving, en heeft vooral betrekking op scholen die vóór 1 januari 1994 zijn gebouwd.

Oplossing

Over het algemeen kan worden gesteld dat scholen gebouwd na 1980 in de meeste gevallen asbestvrij zijn, maar dat is niet geheel zeker. Pas ná 1 juli 1993 is de toepassing van asbest verboden.
In deze oplossing beschrijven we wat u moet doen bij een vermoeden van de aanwezigheid van asbest in of rond de school.

Hoe ontdekken we asbest in de school?
De mogelijke aanwezigheid van asbest kan aan het licht komen door of tijdens:

  • Het reguliere onderhoud(splan) van de school, dat veelal eens per 2 of 3 jaar wordt uitgevoerd 
  • De (eens per 4 jaar verplicht uit te voeren) risico-inventarisatie en –evaluatie (Arbomeester)
  • Personeel van onderhoudsbedrijven

De arbeidshygiënist van de arbodienst kan u helpen om te beoordelen of het werkelijk om asbest gaat. Onderzoek of verwijder asbest nooit zelf! Neem contact op met de gemeente bij ontdekking van asbest in een schoolgebouw.

Wie moet wat doen bij aanwezigheid van asbest?
Het schoolbestuur is verantwoordelijk om te beoordelen hoe het nu verder moet.
In het overleg met de gemeente kan het schoolbestuur tot de conclusie komen dat het asbest niet verwijderd hoeft te worden. Op het moment dat het schoolbestuur tot de conclusie komt dat het asbest wél verwijderd moet worden, dan is het schoolbestuur verantwoordelijk voor het laten inventariseren en verwijderen van het asbest in, aan of op het schoolgebouw (bijv. een asbestdakbedekking op een rijwielstalling).

Hoe inventariseren we asbest?
Vóórdat overgegaan wordt tot het verwijderen van dit asbest, moet er eerst een asbestinventarisatie gehouden worden. Dit is zeer specialistisch en gevaarlijk werk, dat alleen door die bedrijven mag worden uitgevoerd die in het bezit zijn van het "certificaat asbestinventarisatie”. Die inventarisatie is noodzakelijk om te kunnen bepalen hoeveel asbest er nu werkelijk in het gebouw zit en waar het zich bevindt.

Deze verplichte asbestinventarisatie door een gespecialiseerd bedrijf is niet nodig als:

  • Het schoolgebouw ná 1 januari 1994 is gebouwd
  • Het asbest onderdeel is van een verwarmingstoestel

Pas nadat een gecertificeerd asbest-inventarisatiebedrijf een asbestinventarisatie-rapport heeft opgesteld kunt u overgaan tot het laten verwijderen van het asbest. In het asbestinventarisatie-rapport kan ook staan dat het verwijderen van asbest meer risico’s met zich mee brengt dan het te laten zitten. In gevallen waarin het materiaal is gebruikt op plaatsen die voor personeel en leerlingen niet bereikbaar zijn, is er geen reden om onmiddellijk tot verwijdering over te gaan. 
Zolang in asbest niet wordt geboord, geschroefd of gezaagd kan het meestal blijven zitten.

Als de school geheel of gedeeltelijk wordt gesloopt en er bestaat een verdenking dat er asbest in het gebouw zit, dan moet voorafgaand aan de (gehele of gedeeltelijke) sloop op grond van het Asbestverwijderingsbesluit (2005) en de gemeentelijke bouwverordening een volledige asbestinventarisatie worden uitgevoerd. Zo’n inventarisatie moet worden uitgevoerd door een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf.
Hier vindt u een overzicht van gecertificeerde asbest-inventarisatiebedrijven bij u in de buurt. De kosten voor de asbestinventarisatie zijn voor rekening van het schoolbestuur.

Door wie mag het asbest verwijderd worden?
Het verwijderen van asbest is een zeer gevaarlijke en specialistische klus, en mag alleen gedaan worden door een bedrijf dat in het bezit is van een "certificaat asbestverwijdering”. 
Hier vindt u een overzicht van gecertificeerde asbestverwijderingsbedrijven bij u in de buurt.

Voor het verwijderen van asbest moet er een omgevingsvergunning (vroeger: sloopvergunning) aangevraagd worden bij de gemeente.
Na verwijdering van asbest kunt u het asbestverwijderingsbedrijf vragen om een asbestvrij verklaring;
Tijdens de asbestverwijdering hoeft de school niet perse geheel dicht te zijn. Of de school geheel of gedeeltelijk dicht moet bij een asbestverwijdering is te lezen in het asbestverwijderingsplan.

Wie betaalt het verwijderen van asbest?
Indien er sprake is van asbest dat direct gevaar oplevert en dus met spoed moet worden verwijderd kan een beroep worden gedaan op de gemeente om de kosten daarvan te vergoeden. In zo’n geval kan de schade worden aangemerkt als ‘constructiefout’ dan wel schade ten gevolge van bijzondere omstandigheden. De volledige kosten van het verwijderen van het asbest komen dan voor rekening van de gemeente. 
Als het schoolbestuur het asbest preventief wil verwijderen zonder dat er sprake is van een direct gevaarlijke situatie komen de kosten niet voor vergoeding in aanmerking. De verwijderingskosten van asbest door een gecertificeerd asbestbedrijf zijn hoog.

Graag ontvangen we uw feedback over onze artikelen.
Laat uw mening hier achter.

thumbs up
thumbs down

Wet en regelgeving

Voor werkgevers zijn er regels over het inventariseren en het verwijderen van asbest. 

Asbestverwijderingsbesluit
Regels over het inventariseren en het verwijderen van asbest staan in het Asbestverwijderingsbesluit 2005: Artikel 3 en Artikel 4.

Arbobesluit en Arboregeling
Voor bedrijven die werken met asbest gelden stringente beschermingsmaatregelen. Die voorschriften staan opgesomd in:

Meer info

Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Asbestinformatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Asbest
Veel informatie over asbestbeleid zoals asbest herkennnen, nieuws, vraag en antwoord, documenten is te vinden op de website van de Rijksoverheid: Asbest.

Kenniscentrum InfoMil
Op de website van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Kenniscentrum Infomil) vindt u veel informatie over asbest op scholen. Een onderdeel van deze website is de 'Atlas Leefomgeving'. Hier krijgt u inzicht in de asbestsituatie van schoolgebouwen in uw eigen stad, wijk of straat.

Asbestziekten 
Op de website van Asbestslachtoffer.nl worden verschillende vormen van asbestziekten genoemd. 

Achtergrondinformatie over asbest
Niet alle vormen van asbest leveren niet direct gevaar op. De plaats en bereikbaarheid van asbest, maar ook de soort asbest is bepalend voor de vraag of er sprake is van direct gevaar en of het asbest direct verwijderd dient te worden. Het is daarom belangrijk na te gaan of er sprake is van asbest in een school. Veel voorkomende plaatsen zijn de CV-ruimte, de verwarmingsbuizen onder de vloer, golfplaten dakbedekking, de isolatie tussen de verwarming en de buitenmuur van de school, maar soms ook nog in oude linoleumvloerbedekking.

Hechtgebonden asbest, waarbij de asbestvezels stevig vast zitten in het dragermateriaal, kan meestal beter blijven zitten. Ook niet-hechtgebonden asbest dat goed is afgeschermd veroorzaakt meestal geen risico's, zolang deze materialen niet worden bewerkt of verwijderd. In deze situaties geldt dan geen verplichting tot het verwijderen van asbest.

Bij niet-hechtgebonden asbest zitten de asbestvezels niet of nauwelijks vast in het dragermateriaal en kunnen er risico's optreden voor gebruikers van het bouwwerk of object. Dit moet dus meestal verwijderd worden.

Bij zowel hechtgebonden als niet-hechtgebonden asbest is verwijdering of afscherming noodzakelijk als de asbest niet voldoende is afgeschermd of als het bewerkt of beschadigd is.

In deze tabel treft u een overzicht aan van asbesthoudende producten en waar deze producten kunnen zijn toegepast (Burdorf et al 1997).  

Praktijkvoorbeelden