Klaslokaal - Akoestiek
Een goede akoestiek helpt de leerkracht om goed gehoord te worden. Een slechte akoestiek kan bijdragen aan vermoeidheid en stress bij de leerkracht. Een goede akoestiek bevordert een rustige omgeving, waarin de leerlingen hun aandacht langer kunnen vasthouden. Rumoer in de klas heeft een negatief effect op prestaties van leerlingen, vooral bij leerlingen die speciale aandacht nodig hebben.
De akoestiek in een ruimte wordt bepaald door drie risicofactoren: achtergrondlawaai, galm en de afstand tussen leerling en leerkracht.
Achtergrondlawaai: ventilatie- en airconditioningsystemen die hoorbaar zijn, lawaai uit de gang of naburige lokalen, geluid van de speelplaats.
Galmproblemen: door harde plafonds zonder akoestische tegels, bij plafondhoogte van meer dan 3 meter, akoestische tegels die geschilderd zijn waardoor ze niet meer effectief zijn, wanden en vloeren van niet-akoestisch absorberend materiaal.
Afstandsprobleem: te grote afstand bij mondelinge communicatie, afstand tussen leerkracht en leerling in combinatie met achtergrondlawaai en galm, maakt het verstaan van spraak lastig.
Deze oplossing betreft maatregelen bij akoestiekproblemen in klaslokalen.
Oplossing
Een betere akoestiek verhoogt het welzijn en comfort en de efficiëntie van het werk- en leerproces. Het zorgt ervoor dat leerkrachten (en leerlingen) minder vermoeidheid, stress, spanning en frustratie.
Eenvoudige verbetertips
- Reduceer lawaai dat veroorzaakt wordt door beweging in het klaslokaal: draag stille schoenen, plaats viltjes onder tafels en stoelen.
- Zoek een balans in het open- (ventileren) en dichthouden (minder achtergrondlawaai) van ramen en deuren. Ventileer bijvoorbeeld het lokaal als de kinderen buiten spelen, gymles hebben etc. en sluit de ramen bij een uitgebreide uitleg van nieuwe leerstof.
- Denk na over de opstelling van de kinderen. Geef leerlingen met moeilijkheden een plaats dichterbij de leerkracht. Verklein de afstand tussen de leerkracht en de leerlingen. Door een kringopstelling of een halve cirkelopstelling bevinden alle leerlingen zich dichter bij de leerkracht. Voor een standaard klaslokaal komt de nagalmtijd uit op ca. 0.6 s en de galmstraal op ca. 1 m. Voor een goede verstaanbaarheid van spraak is de maximale afstand 5 m voor normaalhorenden. Slechthorende kinderen kunnen het beste binnen de galmstraal geplaatst worden.
Geluidsabsorptie wordt in de eerste plaats bepaald door het gebruikte materiaal in de ruimte en bepaalt de akoestische eigenschappen van een ruimte. Door maatregelen te nemen in het leslokaal zal de verstaanbaarheid verbeteren.
Geluidsverstoringen van buitenaf kunnen worden opgelost door geluidsisolatie. Voor een goede verstaanbaarheid van spraak bijvoorbeeld, dient in ideale omstandigheden, het geluidsniveau 10 tot 15 dB hoger te zijn dan het achtergrondgeluidsniveau (10 dB verschil is vergelijkbaar met een verschil tussen fluistertoon en normale spreektoon). Een te hoge absorptie creëert een ‘dode’ ruimte waarin het heel moeilijk is om met elkaar te communiceren.
Structurele oplossingen
- Gebruik geluidsabsorberende materialen in klaslokalen op wanden en vloeren.
- Gebruik akoestische tegels op plafonds. Een geluidsabsorberend plafond verkort de nagalmtijd en reduceert omgevingsgeluid. Schilder deze nooit!
- Verlaag de plafondhoogtes tot maximaal 3 meter.
- Zorg voor voldoende geluidsisolatie van de gevel.
- Zorg voor voldoende geluidisolatie van de tussenwanden en de gangwanden om lawaai uit naburige klaslokalen te reduceren.
- Kies voor stille(re) ventilatie- en airconditioning systemen.
- Let bij de aanschaf van vloerbedekking op geluiddempende eigenschappen. Zachte vloerbekleding (bijvoorbeeld vinyl, linoleum, projecttapijt) kan bijdragen aan de geluidabsorptie.
- Geef voorlichting en maak het onderwerp akoestiek bespreekbaar.
Bij het onderwerp Klaslokaal - Lawaai staat meer informatie.
Graag ontvangen we uw feedback over onze artikelen.
Laat uw mening hier achter.
Wet en regelgeving
Bouwbesluit 2012
Bij nieuw te bouwen leslokalen of bij verbouwingen moet de eigenaar van de lokalen rekening houden met de algemene voorschriften uit het Bouwbesluit 2012 en de gemeentelijke bouwverordening. Het beperken van galm is geregeld in Afdeling 3.3.
Arbowet
Bestaande leslokalen: de arbeidshygiënische strategie m.b.t. o.a. lawaaivoorkoming en -beperking is vereist op grond van Artikel 3, lid 1, sub b.
Arbobesluit
Specifieke voorschriften m.b.t. het vóórkomen en beperken van de blootstelling aan lawaai staan in Artikel 6.6 t/m 6.11.
NEN-normen
NEN-EN-ISO 9612:2009 en 133940 gaat over geluid, namelijk: Akoestiek - Bepaling van de blootstelling aan geluid op de werkplek - Praktijkmethode. Deze norm beschrijft de methode voor het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats en richt zich op de geluidbelasting van het menselijk oor tijdens het uitvoeren van het werk.
NEN-normen zijn niet openbaar. Zij zijn te bestellen via www.nen.nl.
Meer info
Stemgebruik bij bewegingsonderwijs
Op de website Leraar24 staan tips voor goed stemgebruik in het onderwijs.
Vergoedingen bij slechthorendheid
Kunt u uw hoorhulpmiddel vergoed krijgen? Bij welke instantie(s) moet u dan zijn? Op de website www.hoorwijzer.nl vindt u voor elk hulpmiddel een overzicht van de instanties waar u in aanmerking zou kunnen komen voor een vergoeding.