Personeel en gezondheid

Infectieziekten

In het primair onderwijs kunnen leerkrachten in aanraking komen met infectieziekten door hun intensieve contact met kinderen. Onder de verzamelnaam infectieziekten/biologische agentia vallen bacteriën, parasieten, schimmels, virussen en hun afscheidingsproducten. Vooral infectieziekten verspreiden zich gemakkelijk onder (groepen) kinderen. Schimmels en huisstofmijt kunnen allergieën versterken en astma veroorzaken.
Een infectieziekte kan iedereen treffen die er geen immuniteit voor heeft (immuniteit wordt verkregen door inenting of eerdere besmetting). Een aantal infectieziekten kan schadelijke gevolgen hebben. Dit is afhankelijk van de soort agentia en persoonsgebonden omstandigheden. Vooral zwangere vrouwen en ouderen lopen een verhoogd risico. Naast kinderziekten kan er ook een uitbraak plaatsvinden van bepaalde infectieziekten (zoals bij de Mexicaanse griep, Q-koorts en Covid-19). Ander besmettingsgevaar ontstaat bij bloedcontact, ontlastingscontact, of speekselcontact.

Deze oplossing gaat in eerste instantie over het voorkomen van besmetting van werknemers in het primair onderwijs met biologische agentia.

Oplossing

Algemeen

  • Voorkom blootstelling aan infectieziekten zoveel mogelijk of beperk deze;
  • Voer een RI&E uit waarin aandacht is besteed aan het in aanraking kunnen komen met infectieziekten;
  • Zorg voor een schriftelijke werkinstructie voor de werknemers, waarin een noodplan opgenomen is voor ongevallen of incidenten met infectieziekten.
  • Geef medewerkers voorlichting over:
    • Mogelijke gevaren voor de gezondheid die zijn verbonden aan het werken met infectieziekten
    • Te treffen voorzorgsmaatregelen om blootstelling te voorkomen
    • Bestaande hygiënische voorschriften
    • Het dragen en gebruiken van werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen
    • Specifieke regelingen voor jongeren, zwangere medewerksters en medewerksters die borstvoeding geven

Aanbevelingen

  • Bevorder hygiënisch handelen:
    • Regelmatig handen wassen
    • Leerlingen aanspreken op hygiënisch gedrag, (handen wassen, neus peuteren, ogen wrijven, duimen, neus snuiten, hoesten, niezen)
    • Handen afdrogen aan papieren handdoekjes
  • Zorg voor een optimaal binnenklimaat in het klaslokaal:
    • Goede ventilatie
    • Een goede temperatuur
    • Goede luchtvochtigheid
    • Goed schoonmaken (stof en schimmels verwijderen), vooral ook materialen waarbij via indirect contact infectieziekten overgedragen worden (speelgoed, deurklinken, kranen)
  • Pas lange termijnoplossingen toe bij verbouw/nieuwbouw: 
    • Aanleg van klimaatbeheersingssysteem
    • Eenvoudig schoon te maken inrichting
    • Thermostaatkranen op de verwarming
    • Geen stoffen vloerbedekking|- gebruik van no-touch kranen
  • Vermijd bloedcontact en contact met ontlasting zoveel mogelijk (draag handschoenen).
  • Formuleer beleid binnen de school hoe gehandeld wordt in het geval van incidenten.
  • Besteed extra aandacht aan het voorkomen van nadelige gevolgen van infectieziekten voor specifieke doelgroepen of gebeurtenissen:
    Zwangerschap
    • Informeer alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd over specifieke risico’s (bij indiensttreding en periodiek). Vooral in eerste trimester van de zwangerschap is sprake van verhoogde kwetsbaarheid voor infectieziekten voor het ongeboren kind. Naast het vaccinatiepaspoort kan eventueel bloedonderzoek naar antistoffen uitsluitsel geven over immuniteit voor bepaalde infecties. Eventueel kan de werknemer zich nog voor de zwangerschap laten vaccineren indien dit noodzakelijk geacht wordt.
      Bloedcontact, vermijd bloedcontact zoveel mogelijk:
    • Draag handschoenen bij het verlenen van eerste hulp.
    • Is er toch sprake van bloedcontact (bijvoorbeeld bij een bijtincident of het verzorgen van een wond waarbij bloed van het slachtoffer op de beschadigde huid van de hulpverlener komt)
    • Laat de wond goed doorbloeden en laat de verwonde de wond met water of fysiologisch zout uitspoelen.
    • Desinfecteer de wond met huiddesinfectans: alcohol 70% of chloorhexidine 0,5% in alcohol 70% (niet met jodium, dit verhindert een goede wondinspectie).
    • Neem contact op met de huisarts.
    • Bij spataccidenten op de huid of slijmvliezen (oog, mond) wordt het oppervlak direct en grondig gespoeld met fysiologisch zout of eventueel water.
  • Vermijd contact met ontlasting en draag handschoenen bij het verschonen van kleine kinderen
  • Epidemie uitbraak: 
    • Volg de adviezen op van de daartoe aangewezen instanties (RIVM, GGD).
    • Stel leerkrachten en leerlingen op de hoogte van de adviezen.
    • Volg de adviezen op.
  • Stel medewerkers die nog niet gevaccineerd zijn tegen diverse infectieziektes en die dat alsnog willen, daartoe in de gelegenheid. De kosten hiervan zijn voor rekening van de werkgever. Uiteraard geschiedt vaccinatie geheel vrijwillig.
  • Kijk op www.ggd.nl of de website van de dichtstbijzijnde GGD locatie. Hier vindt u meer informatie over infectieziekten en hoe te handelen wanneer er sprake is van risico op een infectieziekte,

Hygiënemaatregelen en oplossingen liggen besloten in de Bio-ArbeidsHygiënisch kaarten (BAH). Deze kaarten bevatten maatregelen voor hygiënisch handelen op verschillende terreinen (www.kiza.nl).

Graag ontvangen we uw feedback over onze artikelen.
Laat uw mening hier achter.

thumbs up
thumbs down

Wet en regelgeving

Arbobesluit

Wet Publieke Gezondheid

Meer info

Vooral in het eerste trimester van de zwangerschap zijn sommige infectieziekten gevaarlijk of schadelijke voor ongeboren kinderen, variërend van vroeg-foetale dood tot ernstige aangeboren afwijkingen. De bekendste zijn rodehond, mazelen, waterpokken, cytomegalie (een herpesvirus) en de vijfde ziekte (parvovirus B19). Meer dan 95% van de kinderen wordt ingeënt volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) (zie rivm.nl). Maar kinderen worden niet standaard ingeënt tegen tbc, hepatitis A en C, vijfde ziekte, cytomegalie en influenza.

Bij oudere werknemers is er weliswaar sprake van een specifieke afweer tegen vele agentia, maar de algemene afweer is minder dan bij jongeren. Sommige ziektes zijn als kinderziekte ongevaarlijk, maar kunnen op volwassen leeftijd een ernstig verloop hebben, zoals hepatitis A. Hepatitis A komt veel voor in Turkije en Marokko. Kinderen die terugkomen van vakantie kunnen zonder zelf klachten te hebben, wel anderen besmetten.

Een ander besmettingsgevaar ontstaat bij bloedcontact, bijvoorbeeld bij het verlenen van eerste hulp bij wonden of het stelpen van een bloedneus. In de lagere groepen kan besmettingsgevaar met bijvoorbeeld hepatitis A en diarree ontstaan als men in aanraking komt met ontlasting bij het verschonen van luiers. Ook kunnen bijtincidenten voorkomen waarbij speeksel of bloed in een open wond komt. Hierdoor kunnen hepatitis B-, hepatitis C-, en HIV-virus worden overgedragen. Of een bijtaccident tot infectie van het slachtoffer leidt is afhankelijk van:

  • De aard van het accident: Is er daadwerkelijk bloed of een andere lichaamsvloeistof overgedragen, en zo ja, hoeveel?
  • De serostatus van de bron: bevat het bloed of de lichaamsvloeistof virusdeeltjes?
  • De immuunstatus van het slachtoffer: Is het slachtoffer reeds beschermd door vaccinatie of doorgemaakte infectie?

Kiza: kennissysteem infectieziekten en arbeid
Op de website kiza.nl vindt u informatie specifiek over infectieziekten in relatie tot werk en werkomstandigheden.

Normenlijst hygiënerichtlijn voor basisscholen
De Normenlijst hygiënerichtlijn voor basisscholen kunt u gebruiken om een checklist te maken die past bij uw situatie. Let wel, de normen moeten inhoudelijk hetzelfde blijven om te voldoen aan de hygiënerichtlijn.

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Op de website van het RIVM is informatie te vinden over infectieziekten en het Rijksvaccinatieprogramma.

GGD
Op ggd.nl vindt u de website van de dichtsbijzijnde GGD-locatie in uw buurt. De GGD geeft informatie over infectieziekten en hoe te handelen wanneer er risico is op een infectieziekte.