Fysieke belasting - Verhouding zittend-staand werk

Eisen

• Zorg dat de werkzaamheden, de werkplaats en de manier waarop het werk uitgevoerd wordt dusdanig ingericht wordt dat de fysieke belasting geen gevaren met zich kan brengen voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemer. Wanneer dit redelijkerwijs niet voorkomen kan worden, moet dat zoveel mogelijk beperkt worden.
• Beoordeel in de RI&E de veiligheids- en gezondheidsaspecten van de fysieke belasting.
• Richt werkplekken ergonomisch in.
• Geef voorlichting over het hanteren van (zware) lasten en de daaraan verbonden gevaren voor veiligheid en gezondheid.

Aanbevelingen

• Niet langer dan 2 uur onafgebroken zitten per dag
• Niet langer dan 1 uur onafgebroken of 4 uur verspreid over de dag staan
• Ná maximaal 2 uur werken, minimaal tien minuten ander werk of rust
• Neem liever meerdere pauzes dan één lange pauze.
• Deel de werkdag zo in dat staand werk met zittend werk afgewisseld kan worden.
  • Na klassikale uitleg staand neemt de leerkracht plaats op een stoel en in plaats van naar de leerlingen toe te gaan, gaan de leerlingen naar de docent toe voor individuele vragen.
  • Gebruik onderwijsvormen waarbij de werkhouding veel afgewisseld wordt.

Tips voor zittend werk: zorg voor de juiste instellingen van de stoel en het werkvlak:

• De zitting
  • Stel de zittinghoogte in op onderbeenlengte (ga voor de stoel staan en stel zitvlak in onder knie).
  • Stel de hellingshoek in om het afschuiven tegen te gaan.
  • Stel de zittingdiepte in om knellen aan de onderzijde van de dijen tegen te gaan (moet vuist tussen onderbeen en voorkant zitting passen).
• De rugleuning
  • Stel in om ondersteuning van de rug te krijgen, op zodanige wijze dat vorm komt overeen met de wervelkolom.
• De armsteun
  • Stel in op ellebooghoogte.
• Het werkvlak
  • Stel in zodat de onderarmen worden ondersteund zonder dat de schouders opgetrokken hoeven te worden. In principe wordt uitgegaan van de ellebooghoogte.
  • Zorg voor voldoende beenruimte (minimaal 60 cm).
• De werkopstelling
  • De gewenste werkhoogte afstemmen op de lichaamsafmetingen van de werknemer.

Tips voor staand werk: 

• Gebruik zithulpmiddelen:
  • Een verrijdbare en in hoogte verstelbare kruk om bij leerlingen aan tafeltjes te kunnen zitten, die langs of tussen de schoolbanken van de kinderen kan rijden of om bij klassikale uitleg te kunnen zitten
  • Op meerdere plekken stoelen/zitjes plaatsen, zodat de docent telkens kan gaan zitten
  • Maak gebruik van een sta-steun.
• Pas werkhoogtes aan, verminder het voorovergebogen staan bij leerlingen:
  • Instelbaar meubilair voor leerlingen: tafels op één hoogte met instelbaar voetenplankje. Deze tafels zijn zo hoog dat de leerkracht niet voorovergebogen hoeft te staan.
  • Speciaal voor leerkrachten voor de groepen 1 en 2 (kleuters): Kinderen zitten op hoog meubilair, zodat leerkrachten niet voorover hoeven te buigen. Dit ‘werken op volwassen hoogte’ is een voorbeeld uit de kinderopvang, maar kan ook bij de kleuters toegepast worden. 
• Draag goed schoeisel
  • Hakken 3 à 4 cm, verende en dempende zool en goede zijdelingse steun om goede doorbloeding te bevorderen
  • Draag geen hoge hakken: langdurig staand werken op hoge hakken resulteert in een hoge druk op de voorvoet. De voorvoet zal gaan doorzakken, wat pijn kan veroorzaken. Ook beïnvloeden hoge hakken de stand van de rug.
  • Bij langdurig staan zijn schoenen met een goede ondersteuning voor de onderkant van de voet erg belangrijk. Een voetbed in de schoen of een inlegzool kan hiervoor zorgen.
• Verdeel het gewicht goed over beide benen.

Voordat u aan de slag gaat met deze oplossing realiseer u dat ook hier de arbobeleidscyclus van toepassing is. Dit start met een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) waarbij de oplossingen passen bij de 'grootte' van de fysieke belasting. Meer informatie leest u bij het onderwerp Organisatie van arbozorg.