Preventiemedewerker

Arbowet

• Bijstand deskundige werknemers op gebied van preventie en bescherming, Artikel 13

Welke rollen vervult de preventiemedewerker?
De preventiemedewerker heeft twee rollen:

1. Een uitvoerende rol: zoals het uitvoeren van de RI&E en de daarop gebaseerde arbomaatregelen. Voor het PO is voor het uitvoeren van een RIE het instrument Arbomeester ontwikkeld.
2. Een adviserende rol: zoals het analyseren van de problemen, het bedenken van (structurele) oplossingen, adviseren en overtuigen van en samenwerken met de (G)MR, de bedrijfsarts of de arbodienst, de directie en de (collega) medewerkers

Over welke kennis, opleiding en vaardigheden moet een preventiemedewerker beschikken?
De wet stelt geen specifieke eisen aan kennis, opleiding en vaardigheden van de preventiemedewerker. De wet spreekt alleen van ‘deskundige werknemers’. 
Vanuit de taken en rollen van de preventiemedewerker kunnen wel gewenste eigenschappen en vaardigheden worden toegekend aan preventiemedewerkers.

• Een preventiemedewerker moet risico’s kunnen herkennen en oplossingsmogelijkheden aanreiken. De uitkomst van de RI&E geeft aan welke risico’s er binnen de school zijn. Het ligt voor de hand dat de preventiemedewerker met name over die risico’s kennis heeft of verkrijgt. Voor veel scholen zijn de belangrijkste risico’s: werkdruk, agressie en geweld en fysieke belasting. 
• Een preventiemedewerker moet vanuit zijn/haar rollen bij voorkeur beschikken over vaardigheden m.b.t. communicatie en advisering.
• Een preventiemedewerker moet kunnen omgaan met verschillende belangen, kunnen samenwerken, enthousiasmeren en doorzetten. Immers, hij/zij kan verbetervoorstellen doen, moet voorlichting geven en ervoor zorgen dat de plannen tot daadwerkelijke uitvoering komen. Hij/zij opereert in het krachtenveld tussen directie, (G)MR, de bedrijfsarts/arbodienst en collega’s.

Welke verantwoordelijkheid heeft een preventiemedewerker?
De preventiemedewerker adviseert en doet voorstellen over oplossingen op arbogebied, maar beslist niet. Hij/zij is ook niet eindverantwoordelijk voor het oplossen van problemen. Die verantwoordelijkheid ligt bij de (bovenschoolse- of school-)directie. 

Bescherming van de positie van de preventiemedewerker
Vergelijkbaar met (G)MR-leden, is de positie van de preventiemedewerker in de wet beschermd tegen benadeling.
De preventiemedewerker moet immers een onafhankelijke en zelfstandige rol kunnen vervullen zonder dat dit ten koste gaat van zijn/haar eigen positie of functie. Hij/zij moet ongehinderd en onbevooroordeeld zaken aan de orde kunnen stellen en adviezen kunnen geven die voor de organisatie of leidinggevenden misschien niet altijd even leuk zijn om te horen.

Hoe kunnen de taken van de preventiemedewerker worden ingebed in de schoolorganisatie?
Het is niet verplicht de preventietaken bij één persoon onder te brengen. Voor grote scholen kan het aantrekkelijk zijn taken op te splitsen. Het is de keuze van de werkgever in overleg met de (G)MR (instemmingsrecht) waar en bij wie de preventietaken worden neergelegd. Het instemmingsrecht van de (G)MR omvat expliciet de positie van de preventiemedewerker binnen de schoolorganisatie, maar ook de persoon van de preventiemedewerker.
Logischerwijs zijn de risico’s uit de RI&E leidend in het stellen van prioriteiten. En het is natuurlijk handig aan te sluiten bij bestaande organisatiestructuren.

Twee voorbeelden

• Voorbeeld één: meerdere scholen met een overkoepelend bestuur. Het schoolbestuur brengt de adviestaken met de (G)MR en de bedrijfsarts of de arbodienst onder bij een P&O-medewerker van het bestuursbureau. De uitvoerende taken (RI&E en arbomaatregelen) worden neergelegd bij de directeuren of de preventiemedewerkers van de verschillende scholen.
• Voorbeeld twee: kleine school of school met twee vestigingen. Er is één preventiemedewerker die het overleg met en de advisering aan de MR en de bedrijfsarts of arbodienst op zich neemt, terwijl twee leerkrachten (één per vestiging) de twee andere preventietaken uitvoeren. De preventiemedewerker met de adviestaken staat de leerkrachten met raad en daad bij en zorgt voor afstemming tussen beide vestigingen.

Het is toegestaan om de preventietaken neer te leggen bij de schooldirecteur, maar omdat de schooldirecteur tot taak heeft om (o.a.) besluiten te nemen is het niet handig om de advies- en uitvoeringstaken van de preventiemedewerker neer te leggen bij de schooldirecteur. 

Snelstartgids voor preventiemedewerkers
Preventiemedewerkers houden zich bezig met veilig en gezond werken in hun organisatie. Maar wat zijn precies hun taken? En hoe begin je? De Snelstartgids voor preventiemedewerkers geeft antwoord op deze vragen met praktische tips, checklists en verwijzingen naar handige websites en tools.

Quickscan Profiel voor Preventiemedewerkers
De quickscan Profiel voor Preventiemedewerkers helpt om eenvoudig en gratis een overzicht te krijgen van de taken, kennis en vaardigheden die bij de preventiemedewerker(s) horen.

Leidraad Taken en deskundigheid van preventiemedewerkers
De Stichting Expertisecentrum Re-integratie (Stecr.) heeft de Leidraad Taken en deskundigheid van preventiemedewerkers gemaakt waarin staat wat werkgevers en werknemers mogen verwachten van een preventiemedewerker.

Trainingen
Het Vervangingsfonds verzorgt een trainingen voor preventiemedewerkers:

1. Training Preventiemedewerker
   Voor preventiemedewerkers en medewerkers met preventietaken op school (zoals de arbocoördinator of de verzuimbegeleider), met uitzondering van de (adjunct-)directeur.
2. De schooldirecteur als preventiemedewerker
   Voor (adjunct-)directeuren met verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de risico-inventarisatie en –evaluatie op schoolniveau.