Deskundige personen in en om de school

Preventiemedewerker

De preventiemedewerker is eigenlijk de interne deskundige in de school met betrekking tot arbeidsomstandigheden die zaken aanjaagt, beheert en coördineert. De preventiemedewerker is een personeelslid dat deze taak erbij doet. Dat kan om één persoon gaan, maar er kunnen ook meerdere preventiemedewerkers zijn. Het aanwijzen van de persoon van de preventiemedewerker en diens positie in de school heeft instemming nodig van de personeelsgeleding van de (G)MR  De preventiemedewerker heeft de volgende wettelijke taken:  

• ondersteunen van de (bovenschoolse) schooldirecteur bij het uitvoeren van de wettelijke verplichtingen

• meewerken aan het verrichten en opstellen van een RI&E

• uitvoeren van arbomaatregelen uit het Plan van Aanpak

• adviseren aan en samenwerken met de (G)MR

• adviseren aan en samenwerken met de bedrijfsarts of arbodienst

De schooldirecteur kan geen preventiemedewerker zijn, tenzij de school (of beter: de stichting of vereniging niet meer dan 25 medewerkers kent). De preventiemedewerker moet over voldoende deskundigheid beschikken om zijn of haar taak te kunnen uitvoeren.  Een opleiding of training wordt geadviseerd.

Meer informatie over de taken van de preventiemedewerker vindt u hier. Of kijk bij de Oplossing Preventiemedewerker op deze site.
 

Bedrijfshulpverleners (BHV’ers)

De bedrijfshulpverleners zijn personeelsleden van de school, die bij een ongeval, brand of andere calamiteit snel kunnen optreden om (verdere) schade aan mensen en goederen te voorkómen. De BHV’ers kunnen ook optreden in afwachting van professionele hulp (politie, brandweer en ambulance). De concrete wettelijke taken van de BHV’ers zijn:

• het verlenen van eerste hulp bij ongevallen
• het beperken en bestrijden van brand
• het beperken van de gevolgen van ongevallen
• het in noodsituaties alarmeren en evacueren van werknemers, leerlingen en andere personen

De BHV’ers hebben een adequate opleiding gekregen en ook de mogelijkheid krijgen om te oefenen met bijvoorbeeld ont- en inruimingen. Kijk ook bij de Oplossing Inrichting BHV op deze site.

Arbodienst

De gecertificeerde arbodienst levert naast de individuele begeleiding bij ziekteverzuim ook preventieve arbozorg. De school moet met de gecertificeerde arbodienst een basiscontract sluiten. In dat basiscontract moeten verplicht de volgende taken van de gecertificeerde arbodienst worden afgenomen:

• ziekteverzuimbegeleiding
• toetsing van de RI&E en plan van aanpak
• aanstellingskeuringen
• periodieke arbeidsgezondheidskundige onderzoeken (preventief medisch onderzoek)
• consultatie van de bedrijfsarts (het arbo spreekuur)

Het basiscontract moet gesloten worden met een gecertificeerde arbodienst of één of meerdere BIG-geregistreerde bedrijfsartsen. Deze vijf verplichte taken moeten opgenomen worden in het basiscontract. Maar in het basiscontract moeten ook concrete afspraken worden gemaakt met betrekking tot de volgende zes onderdelen:

• overleg tussen bedrijfsarts enerzijds en (G)MR en preventiemedewerker(s) anderzijds
• bezoek op de werkplek van de bedrijfsarts
• second opinion bij een andere bedrijfsarts
• bedrijfsarts beschikt over een klachtenprocedure
• bedrijfsarts moet op een verantwoorde wijze beroepsziekten kunnen melden
• bedrijfsarts moet kunnen adviseren over preventie

U kunt natuurlijk ook extra (bovenwettelijke) taken afnemen van de arbodienst: denk aan het trainen van de BHV'ers of het geven van voorlichting aan medewerkers met betrekking tot werkdruk.

Iedere gecertificeerde arbodienst beschikt tenminste over een bedrijfsarts, hogere veiligheidsdeskundige, arbeidshygiënist en arbeids- en organisatiedeskundige. Naast deze vier deskundigen werken gecertificeerde arbodiensten ook vaak met andere arbodeskundigen, zoals ergonomen, arbeidsdeskundigen, fysiotherapeuten en bedrijfsverpleegkundigen. Een school heeft een basiscontract met een gecertificeerde arbodienst (of heeft een basiscontract met één of meerdere bedrijfsartsen).

Bedrijfsarts

De belangrijkste taak van de bedrijfsarts is het bevorderen en beschermen van de gezondheid van medewerkers, voor zover die samenhangt met het werk.

Een bedrijfsarts houdt zich bezig met ziekteverzuim (vaststellen of verzuim samenhangt met het werk, bijdragen aan het laten behandelen van de klachten), re-integratie (adviseren en begeleiden van werknemers die hun werk door gezondheidsklachten niet goed meer kunnen doen, met als doel hen terug te laten keren in het eigen werk of zo nodig ander werk), (preventieve) keuringen, en geeft (organisatie) voorlichting en adviezen aan werkgevers en werknemers over arbeidsomstandigheden die de gezondheid kunnen schaden, zoals agressie en geweld, werkdruk e.d.
Medewerkers kunnen de bedrijfsarts raadplegen via het arbeidsomstandighedenspreekuur. Check altijd of de bedrijfsarts als medisch specialist is geregistreerd in het BIG-register.

Hogere veiligheidskundige (HVK’er)

De belangrijkste taak van de veiligheidskundige is het bevorderen van de veiligheid op het werk en in de werkomgeving. De veiligheidskundige is een specialist die kennis heeft van en/of onderzoek doet naar methodieken, waarmee gevaren op de werkplek vastgesteld en geanalyseerd worden. Dat betekent bijvoorbeeld het formuleren van richtlijnen, regelingen en procedures op het gebied van arbeidsomstandigheden; voorlichting en instructie aan alle medewerkers over veilig werken en het maken van ongeval- en risicoanalyses. Zijn/haar adviezen kunnen onder meer betrekking hebben op:

• ongevalsmelding en registratie
• het opzetten van de bedrijfshulpverlening
• calamiteiten- en ontruimingsplannen
• persoonlijke beschermingsmiddelen
• brandveiligheid (preventie en repressie)

De hogere veiligheidskundige kan ingeschakeld worden voor voorlichting over bijvoorbeeld calamiteiten en ontruimingsplannen en brandveiligheid. Het personeel kan hierover voorgelicht worden tijdens informatiebijeenkomsten. De hogere veiligheidskundige kan ook worden ingeschakeld om onderzoek te doen naar de oorzaken van een arbeidsongeval.

Arbeidshygiënist

De arbeidshygiënist houdt zich bezig met belastende factoren (chemisch, fysisch, biologisch, fysiek etc.) in werk en werkomgeving. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het werken met chemische stoffen, het werken in een lawaaiige omgeving e.d. De arbeidshygiënist probeert deze factoren op te sporen, te evalueren en te beheersen. Bovendien geeft hij advies en training aan personen in de organisatie op dit gebied. Voor het primair onderwijs kan het werk van de arbeidshygiënist van belang zijn bij onderzoek naar het binnenklimaat.

Arbeids- en organisatiedeskundige

Arbeids- en organisatiedeskundigen zijn gespecialiseerd in organisatie, communicatie, arbeids- en organisatiepsychologie, bedrijfskunde, personeelsbeleid en de verschillende manieren van leidinggeven. Zij adviseren vanuit die expertise bij de ontwikkeling, invoering en bijstelling van beleid van een organisatie. De kennis en ervaring van de A&O-deskundige komt van pas bij interne reorganisaties, omscholing en bijscholing, coaching, loopbaanbegeleiding en outplacement. Daarnaast kunnen ze ingrijpen bij uiteenlopende problemen, zoals (arbeids)conflicten, reorganisaties of verstoorde werkverhoudingen. Maar een A&O-deskundige kan ook op individueel niveau adviseren over bijvoorbeeld bijscholing, loopbaanbegeleiding of outplacement. Daarnaast kunnen zij adviezen verstrekken over zaken als werkdruk, agressie, geweld en pesten in de school, zowel met betrekking tot beleidsmatige zaken als met betrekking tot praktische aanpakken.

Arbeidsinspecteur

De arbeidsinspecteur is in dienst van de Nederlandse Arbeidsinspectie (voorheen: Inspectie SZW) en controleert scholen om toe te zien dat regels rondom werk (zoals Arbeidsomstandighedenwetgeving en Arbeidstijdenwetgeving) nageleefd worden. De Arbeidsinspectie is een onderdeel van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Na een inspectie wordt in overleg met de school besproken welke verbeteracties gewenst zijn. Pas als deze verbeteracties niet of niet goed worden uitgevoerd, gaat de arbeidsinspecteur over tot het opleggen van bijvoorbeeld een eis tot naleving geven of een bestuurlijke boete. Bij een arbeidsongeval kan de arbeidsinspecteur natuurlijk ook een bestuurlijke boete opleggen of zelfs een proces-verbaal opmaken. De G(MR) van de school heeft het recht om bij een bezoek van de arbeidsinspecteur met hem/haar mee te lopen of 'onder vier ogen' te praten met de arbeidsinspecteur.

Vertrouwenspersoon

Bij een klacht is de gangbare weg om eerst de klacht 'aan te kaarten' bij de schooldirecteur maar in sommige gevallen kan het wijs zijn om de vertrouwenspersoon te benaderen als een eerste aanspreekpunt voor ouders, verzorgers en personeel van de school bij klachten. Deze klachten kunnen betrekking hebben op allerlei zaken binnen de school. De vertrouwenspersoon is zeker van belang waar het gaat om zaken op gebied van seksuele intimidatie of ongewenst gedrag (pesten, geweld, discriminatie enzovoorts). De vertrouwenspersoon is veelal een persoon die goed kan luisteren en in staat is om de klager te adviseren welke stappen verder genomen kunnen worden om een oplossing te vinden. De vertrouwenspersoon heeft een geheimhoudingsplicht. Naam en adres van de vertrouwenspersoon staan in de klachtenregeling van de school en in de schoolgids. Overigens is het aanstellen van een vertrouwenspersoon niet wettelijk verplicht, maar het is sterk aan te bevelen om een vertrouwenspersoon te hebben. Daarbij is een interne vertrouwenspersoon makkelijker te benaderen dan een externe vertrouwenspersoon. Een externe vertrouwenspersoon kan bijvoorbeeld worden ondergebracht bij een gecertificeerde arbodienst. Indien het rechtstreeks benaderen van een vertrouwenspersoon lastig is, kan overwogen worden om een afsluitbare brievenbus te maken voor post richting de vertrouwenspersoon of een digitaal mailadres.

Vertrouwensinspecteur

Bij een vermoeden van een zedenmisdrijf is de werkgever van een school wettelijk verplicht, op basis van artikel 4a van de Wet op het primair onderwijs, om contact op te nemen met de vertrouwensinspecteur. Ook als niet meteen duidelijk is of sprake is van strafbare feiten dient de vertrouwensinspecteur ingeschakeld te worden voor overleg. De vertrouwensinspecteur heeft geheimhoudingsplicht bij vermoedens over een (mogelijk) zedenmisdrijf.
Daarnaast kunnen ouders, verzorgers, leerlingen, personeel of directeuren contact opnemen met de vertrouwensinspecteur van de Inspectie van het Onderwijs wanneer zich in of rond de school (ernstige) problemen voordoen op het gebied van:  

• seksuele intimidatie en seksueel misbruik (zedenmisdrijven)
• psychisch en fysiek geweld
• discriminatie en radicalisering

Een vertrouwensinspecteur kan ook adviseren in het traject naar het indienen van een formele klacht of het doen van aangifte. Het is verstandig om in het schoolveiligheidsplan goed aan te geven hoe en wie aangifte gaat doen van een vermoeden van een zedenmisdrijf.

De vertrouwensinspecteurs zijn tijdens kantooruren bereikbaar via: 0900 - 111 3 111.

Huis voor Klokkenluiders

Het kan zijn dat er een maatschappelijk misstand is op de school. Het gaat dan veelal over situaties die meerdere mensen aangaan, die regelmatig voorkomen en die ernstige gevolgen kunnen hebben. Daarnaast moet er ook sprake zijn van één of meer van de volgende kenmerken:

• er is sprake van overtreding van de wet
• er is of dreigt gevaar voor de volksgezondheid
• er is of dreigt gevaar voor de veiligheid van personen
• er is of dreigt gevaar voor de aantasting van het milieu
• er is of dreigt gevaar voor het goed functioneren van de organisatie als gevolg van onbehoorlijk handelen of nalaten

Als het bovenstaande het geval is kan met zich voor advies wenden tot het Huis voor Klokkenluiders.
Telefoonnummer: 088 – 1331 030 óf kijk hier.

Let op: Deze oplossing wordt niet getoetst door de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA).