Werkdruk

Arbowet

Werkdruk valt in de Arbowet onder de term psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Werkgevers zijn verplicht om een beleid te voeren dat deze psychosociale arbeidsbelasting voorkomt of beperkt.

Over werkdruk(gerelateerde concepten) geeft de Arbowet twee basale definities: 

• Artikel 1, lid 3, e Psychosociale arbeidsbelasting: de factoren direct of indirect onderscheid met inbegrip van seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten en werkdruk, in de arbeidssituatie die stress teweeg brengen
• Artikel 1, lid 3, f Stress: een toestand die als negatief ervaren lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft

Arbobesluit

In het Arbobesluit wordt de verplichting van werkgevers om een beleid te voeren dat de psychosociale arbeidsbelasting voorkomt of beperkt, in Artikel 2.15 nader uitgewerkt. “Aan werknemers die arbeid verrichten waarbij gevaar bestaat voor blootstelling aan psychosociale belasting, wordt voorlichting en onderricht gegeven over de risico’s voor psychosociale arbeidsbelasting alsmede over de maatregelen die erop zijn gericht die belasting te voorkomen of te beperken.”
Van werkgevers wordt verwacht dat zij een risico-inventarisatie en-evaluatie (RI&E) opstellen met een plan van aanpak. De onderwerpen hierin moeten zij ook daadwerkelijk uitvoeren.

Minimum eisen

De werkgever voert een beleid gericht op het voorkomen en indien dat niet mogelijk is, beperken van het risico op werkstress.
Met inachtneming van de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening worden:

• De risico’s ten aanzien van werkstress in het kader van de risico-inventarisatie en – evaluatie (RI&E) periodiek geïnventariseerd en beoordeeld
• In het plan van aanpak behorende bij de RI&E, maatregelen vastgesteld en uitgevoerd om werkstress te voorkomen of als dat niet mogelijk is te beperken
• Werkstress gerelateerde verbetermaatregelen getroffen:
  • Waarvoor primair de werkgever aanspreekbaar is. Dit zijn vooral context- en organisatie-gebonden factoren (o.a. afname van werkdruk, toename van werkhulpbronnen).
  • Waarvoor primair de werknemer aanspreekbaar is. Dit zijn vooral individueel psychische en/of gedragsmatige factoren (o.a. verminderen van psychosomatische klachten en ziekteverzuim, verbeteren van coping strategieën en in stand houden van werktevredenheid)
• De maatregelen regelmatig getoetst aan de ervaringen die daarmee zijn opgedaan en past de werkgever respectievelijk de werknemer de maatregelen aan zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring daartoe aanleiding geeft
• Werknemers voorgelicht en onderricht over de risico’s van werkstress alsmede over de maatregelen die er op zijn gericht werkstress te voorkomen of te beperken en arbeid waarbij risico bestaat op het ontstaan van werkstress
• Werknemers periodiek in de gelegenheid gesteld een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico's die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken
• Maatregelen gericht op het beperken van werkstress een integraal onderdeel van het HR-beleid. Onder HR-beleid wordt o.a. begrepen: werving en selectie, opleiding en professionalisering en maatregelen gericht op het bevorderen van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit.

Wensen

• In de gesprekkencyclus is aandacht voor de juiste persoon op de juiste plaats. Tevens is er aandacht voor de inrichting van de arbeidsplaats, de werkmethoden en de bij het werk gebruikte arbeidsmiddelen. Ook de arbeidsinhoud wordt zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers aangepast (Arbowet Artikel 3 lid 1c).
• Regelmatig wordt een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO), PMO of PAGO uitgevoerd.
• Werkdruk wordt gemonitord op geleide van de stand van de wetenschap, dat wil zeggen de Multidisciplinaire Richtlijn Werkdruk van NVAB, BA&O, NVvA, NVVK, 2013.

CAO Primair Onderwijs

Het doel van de cao PO is, onder andere, om werkdruk inzichtelijk te maken en waar mogelijk te verlagen. Door bijvoorbeeld invoering van de 40-urige werkweek is er meer inzicht in de inzet van medewerkers per week. Andere afspraken zijn dat overwerk moet worden gecompenseerd en er zijn afspraken over vakantieverlof en voor- en nawerk. De PO-Raad heeft een Denkhulp Aan de slag met werkdruk opgesteld.

Hoe kunnen scholen het geld voor werkdrukverlaging besteden?

Hier vindt u een folder met praktijkverhalen.

Wat staat er onder andere in deze folder?

• Vakleerkracht bewegingsonderwijs
  "We hebben nu een uur per week over om aan andere taken te besteden".
• Professionalisering en ontwikkeling
  "De sfeer is positiever; we zijn van werkdruk naar werkgeluk gegaan".
• Niet te veel leerlingen in een klas
  "Halverwege het schooljaar starten we een extra kleutergroep".
• Efficiënt onderwijsadministratieproces
  "We zijn geen tijd meer kwijt aan zinloze administratie".
• Inzet externe jeugdhulpverlener
  "Leerkrachten staan er niet alleen voor in de zorg voor de leerlingen".
• Werken met een digitale leeromgeving
  "De digitale onderwijsomgeving zorgt voor tijdswinst en meer ruimte voor maatwerk".
• Extra ondersteuning
  "Door de extra ondersteuning kunnen leerkrachten zich meer richten op hun kerntaken".

Ruimte in regels - Papieren rompslomp of kan het anders?

In de handreiking Ruimte in regels staat helder op een rij wat vanuit het onderwijstoezicht van leraren wordt verwacht en wat niet. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Inspectie van het Onderwijs geven met deze handreiking alle basisschoolleraren meer inzicht in de mogelijkheden die zij hebben om hun kinderen zo goed mogelijk onderwijs te geven zonder teveel administratieve lastendruk.

De handreiking kan helpen bij het maken van keuzes waarvoor wel en geen uitgebreide verantwoording nodig is. Niemand is immers leraar geworden om allerlei overbodige administratie bij te houden. Uiteraard is administratie soms nodig, maar het moet niet zijn doel voorbij schieten. De handreiking is zeker niet bedoeld als ‘de oplossing’ voor ervaren werkdruk, maar wil leraren meer duidelijkheid geven over wet- en regelgeving zodat zij beter in staat zijn om hun eigen keuzes te kunnen maken.

Zelf aan de slag?

Klik hier voor de kaartenset Ruimte in regels.