Sociale veiligheid

Algemeen

• Voer een PSA-beleid.
  Discriminatie wordt samen met agressie en geweld, pesten, en seksuele intimidatie en werkdruk gerekend tot de zogenaamde psychosociale arbeidsbelasting (PSA). De Arbowet schrijft voor dat de werkgever een PSA-beleid moet voeren om o.a. discriminatie te voorkomen of te beperken: het ontwikkelen van een sociaal schoolveiligheidsbeleid. Dit is verder uitgewerkt in de cao voor het primair onderwijs (PO). In de cao PO staat dat elke school een bijpassend sociaal veiligheidsplan moet hebben (een schoolveiligheidsplan).
• Zorg voor een schoolveiligheidsplan.
  De werkgever moet maatregelen nemen om de fysieke en sociale veiligheid te bevorderen en te borgen, én om seksuele intimidatie, racisme, agressie en geweld te voorkomen. Maak deze maatregelen onderdeel van een breder schoolveiligheidsplan, waarin de aanpak van ongewenste omgangsvormen opgenomen worden. Betrek medewerkers, leerlingen ouders bij het opstellen of het wijzigen van het schoolveiligheidsplan. Onder de tab Meer info ziet u wat er allemaal in een schoolveiligheidsplan moet staan.
• Voer een RI&E uit en stel  een plan van aanpak op.
  Via de risico-inventarisatie en –evaluatie (de Arbomeester) moet beoordeeld worden óf en in welke mate veiligheidsrisico’s zich voordoen in de school. Vervolgens moeten problemen aangepakt worden door concrete maatregelen in een plan van aanpak.
• Communiceer naar de medewerkers over het sociale veiligheidsbeleid en het schoolveiligheidsplan.
• Registreer incidenten die voorkomen met betrekking tot agressie, geweld, pesten, discriminatie en seksuele en intimidatie in de school.
• Zorg voor het inzetten van maatregelen wanneer zich incidenten voorgedaan hebben, zowel corrigerende als preventieve maatregelen.
• De Medezeggenschapraad heeft de verplichting om te waken over de sociale veiligheid binnen de school.
• De handreiking Voorkomen en beperken van agressie en geweld van het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak (EVPT) beveelt acht maatregelen aan die de basis vormen voor een effectief veiligheidsbeleid (kijk op pagina 22).

1. De school moet de gangbare normen vaststellen, die zo nodig uitleggen en actief uitdragen bij medewerkers, leerlingen en ouders.
2. Meld incidenten direct. Alleen dan is een adequate reactie mogelijk en kan er beleid worden gemaakt om het in het vervolg te voorkomen. Een klimaat waarin melden normaal is past bij een professionele cultuur.
3. Registreer, analyseer en evalueer incidenten op school. Hierdoor is het mogelijk van elkaar te leren en er vervolgens beleid op te baseren. Houd u bij het registreren wel aan de eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
4. Doe aangifte van ernstige incidenten. Dit bevordert het veiligheidsgevoel van medewerkers en leerlingen. Maak daarbij structurele afspraken met politie en justitie over de afwikkeling.
5. Probeer schade van incidenten te verhalen op de dader en/of zijn of haar opvoeders. Uit pedagogische overwegingen kan het zinvol zijn dat de dader moet werken aan het vergoeden van financiële en geestelijke schade en aan het herstel van de relatie.
6. Wees duidelijk in de reactie naar de dader van een incident. Normen moeten steeds opnieuw worden genoemd en uitgelegd. Het management heeft hierbij een voorbeeldrol.
7. Zorg voor opleiding en training van medewerkers. Incidenten kunnen vaak worden voorkomen of beheerst door een professionele reactie: het tijdig signaleren van wat er aan de hand is, het investeren in de relatie en het geven van de juiste reactie op een incident.
8. Zorg voor goede nazorg. Neem daarom in protocollen op hoe nazorg is geregeld. Bijvoorbeeld door gesprekken met schoolleiding, psychosociale nazorg, een extern begeleidingstraject en/of supervisie.

Aanbevelingen

• Formuleer gedragsregels: welk gedrag wordt van wie verwacht?
• Stel gedragsregels samen met de (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad op en spreek elkaar aan op gemaakte afspraken.
• Maak gedragsregels bekend en neem ze op in de schoolgids en op de website.
• Zorg voor een school opvangteam dat kan optreden richting alle betrokkenen (medewerkers, leerlingen, ouders en anderen) ná een ernstig delict.
• Nog vóórdat zich incidenten voordoen: zoek ook contact met o.a. de gemeentelijke overheid en de politie.
• Wijs een vertrouwenspersoon aan of stel een vertrouwenscommissie in.
• Registreer klachten en onderzoek ze zorgvuldig. Maak een procedure met betrekking tot voorvallen van grensoverschrijdend gedrag. Onderdelen van zo’n procedure zijn onder andere:
  • Waar kan iemand voorvallen of klachten melden (vertrouwenspersoon of vertrouwenscommissie)?
  • Beschrijving van het proces nadat de klacht is ingediend
  • Hoe om te gaan met klager en beklaagde?
  • Sanctiemogelijkheden
• Praat met de dader en anderen.
• Bij ongelijke behandeling: u kunt naar het College voor de Rechten van de Mens (dat was: de Commissie Gelijke behandeling) stappen of de hulp inroepen van het landelijk Expertisecentrum.
• Maak bekend dat de school over deze klachtenregeling beschikt.