Seksuele intimidatie

Algemeen

• Voer een PSA-beleid.
  Seksuele intimidatie wordt samen met agressie en geweld, pesten, discriminatie en werkdruk gerekend tot de zogenaamde psychosociale arbeidsbelasting (PSA). De Arbowet schrijft voor dat de werkgever een PSA-beleid moet voeren om o.a. seksuele intimidatie te voorkomen of te beperken. Dit is verder uitgewerkt in de cao voor het primair onderwijs (PO). In de cao PO staat dat elke school een veiligheidsplan moet hebben.
• Zorg voor een schoolveiligheidsplan.
  De werkgever moet maatregelen nemen tegen seksuele intimidatie. Maak deze maatregelen onderdeel van een breder schoolveiligheidsplan, waarin ook de aanpak van andere ongewenste omgangsvormen opgenomen worden.
• Voer een RI&E uit en stel  een plan van aanpak op.
  Via de risico-inventarisatie en –evaluatie (de Arbomeester) moet beoordeeld worden óf en in welke mate seksuele intimidatie (en andere veiligheidsrisico’s) zich voordoen in de school. Vervolgens moeten problemen aangepakt worden door concrete maatregelen in een plan van aanpak.
• Communiceer naar de medewerkers dat seksuele intimidatie niet geaccepteerd wordt, en welke maatregelen er zijn of worden genomen om seksuele intimidatie te voorkomen en tegen te gaan.
• De Medezeggenschapraad heeft de verplichting om te waken over het voorkomen en tegengaan van seksuele intimidatie in de school.
• Formuleer gedragsregels en stel deze samen met de (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad op. Spreek elkaar aan op gemaakte afspraken. Onderdelen van zo’n regeling zijn onder andere:
  • Waar en hoe kan iemand voorvallen of klachten melden?
  • De aanwezigheid en rol van een vertrouwenspersoon of vertrouwenscommissie
  • Beschrijving van het proces nadat de klacht is ingediend
  • Hoe om te gaan met klager en beklaagde
  • Sanctiemogelijkheden
• Wijs een onafhankelijk vertrouwenspersoon aan, bijvoorbeeld een leerkracht of de preventiemedewerker. Bij scholen met een bovenschoolse organisatie kan die vertrouwenspersoon ook daar worden benoemd. Lukt dit allemaal niet dan kan een externe vertrouwenspersoon worden aangesteld, bijvoorbeeld de bedrijfsarts of iemand van de arbodienst. De rol van de vertrouwensinspecteur: De vertrouwensinspecteur, werkzaam bij de Onderwijsinspectie, adviseert en ondersteunt leerlingen, docenten, ouders en andere betrokkenen bij klachten rond seksueel misbruik, seksuele intimidatie en ernstig fysiek of geestelijk geweld. Bij een vermoeden van seksueel misbruik is een school wettelijk verplicht contact op te nemen met de vertrouwensinspecteur.
• Registreer klachten.
• Maak bekend dat de school over een klachtenregeling beschikt. Neem die op in de schoolgids en op de website.

Aanbevelingen

• Maak seksuele intimidatie altijd bespreekbaar. Doe dit bijvoorbeeld via voorlichting.
  Zo kan via het werkoverleg of via het overleg met de (G)MR duidelijk gemaakt worden dat seksuele intimidatie niet getolereerd wordt. Is er toch sprake van seksuele intimidatie dan kan een straf opgelegd worden, bijvoorbeeld een schorsing. Tijdens overleg kunt u bijvoorbeeld aan de orde stellen wat seksuele intimidatie betekent voor iemand die seksueel geïntimideerd wordt. Niet iedereen heeft daar dezelfde ideeën over.
• Spreek met de medewerkers af dat vormen van seksuele intimidatie nooit onbesproken mogen blijven. Reageer altijd op zulke situaties. Hoe eerder en duidelijker gehandeld wordt, hoe groter de kans dat de omgangsvormen veranderen.
• Door middel van een training of studiebijeenkomst kunnen schoolleiding, arbocoördinatoren, preventiemedewerkers en andere medewerkers leren signalen van seksuele intimidatie te herkennen en het onderwerp bespreekbaar te maken.
• Geef als werkgever uw werknemers het gevoel dat ze met u kunnen praten als ze ergens mee zitten.
• Handhaaf ook de gedragsregels met betrekking tot seksuele intimidatie. Bestraf de dader.

Als u slachtoffer bent:

• Spreek de dader altijd aan.
  Wees duidelijk en direct in de boodschap richting de dader: zorg dat het gedrag meteen stopt. Het is niet voor iedereen meteen duidelijk dat het gedrag niet acceptabel is.
• Bespreek het voorval met collega’s, directeur of vertrouwenspersoon.
  Als ondanks verzoeken de dader niet stopt dan kunt u het gedrag bespreken met bijvoorbeeld uw collega’s, de directeur of een lid van de medezeggenschapsraad. Als het intern niet goed besproken kan worden kunt u natuurlijk bijvoorbeeld ook een vertrouwenspersoon, een bedrijfsarts of een vakbondsvertegenwoordiger aanspreken. Blijf er vooral niet te lang mee doorlopen maar bespreek de situatie.
• Als praten niet helpt, dien een klacht in.
  Alle scholen hebben een klachtenregeling waarbij na een klacht door de werkgever een onderzoek wordt ingesteld. De rol van de vertrouwensinspecteur: De vertrouwensinspecteur, werkzaam bij de Onderwijsinspectie, adviseert en ondersteunt leerlingen, docenten, ouders en andere betrokkenen bij klachten rond seksueel misbruik, seksuele intimidatie en ernstig fysiek of geestelijk geweld. Bij een vermoeden van seksueel misbruik is een school wettelijk verplicht contact op te nemen met de vertrouwensinspecteur.
• Doe aangifte bij ernstige vormen van seksuele intimidatie.
  Proces starten bij civiele rechter: U kunt de civiele rechter bijvoorbeeld vragen om beschermende maatregelen tegen seksuele intimidatie van een collega.
  Aangifte doen bij de politie: Als er sprake is geweest van aanranding of verkrachting moet u aangifte doen bij de politie, want het gaat hier om ernstige strafbare feiten.